Krzysztof Wawrzyniak | Terytoria wyodrębnione | grafiki z lat 1983–2014

Galeria Oko dla Sztuki - Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

ul. Gustawa Herlinga-Grudzińskiego 1, Kraków


20.11.2014 – 18.12.2014

wernisaż: 20.11.2014, 16:00

Krzysztof Wawrzyniak | Terytoria wyodrębnione | grafiki z lat 1983–2014
Pomiędzy geometryczną precyzją
i emocjonalną głębią 
Ensō według Krzysztofa Wawrzyniaka
 
Konceptualizm jest rozumiany i postrzegany jako jeden z tych kierunków w sztuce XX wieku, który został ufundowany na solidnym gruncie intelektualnym – rozumowym i naukowym podejściu do rzeczywistości. Jego analityczny charakter, zmierzający ostatecznie do syntezy, owocował pracami, które często przybierały formę diagramów, wykresów, spisów i wzorów. Krzysztof Wawrzyniak swoją wieloletnią twórczością dzieloną niemal w równych proporcjach pomiędzy grafikę i rysunek, nieustannie udowadnia, że podejście konceptualne może z powodzeniem wyrażać się w formach nacechownych emocjonalnie i intensywnie metafizycznych.  
W jego pracach odnajdujemy charakterystyczną dla konceptualizmu metodę multiplikacji elementu połączoną z jego permutacją i stopniowym przekształcaniem, lecz uzyskany efekt nie jest jedynie zapisem racjonalnej gry. Za konceptualnymi formami czai się tajemnica, niewiadoma, nuta czegoś niemożliwego do ujęcia w proste formy i jasne ciągi. 
Grafiki Krzysztofa Wawrzyniaka cechuje również finezyjna estetyka czerni i bieli, w którą artysta za każdym razem zaklina inną energię, przepełnioną głębokimi ciemnościami i niezwykłym, wibrującym światłem. W grafikach tych upostaciowiona zostaje relacja pomiędzy tym, co jest całkowitą nicością czerni, głęboką i wciągającą w odchłań niewiadomej, a nagłym rozbłyskiem – czystą emanacją oślepiającej jasności. 
Patrząc na nie trudno uniknąć skojarzeń z finezją japońskiej kaligrafii, w której swobodna malarskość poszczególnych znaków służy do precyzyjnego wyrażania określonych znaczeń. W omawianych grafikach ta lingwistyczna sytuacja zostaje odwrócona. Poprzez precyzjne formy o geometrycznej prowenencji artysta kreuje magiczny świat przepełniony wieloznacznością, którego nie sposób sprowadzić do czystej racjonalności. 
Jeden z katalogów Krzysztofa Wawrzyniaka otwiera linoryt z 1999 roku przedstawiający kształt przypominający nie w pełni zamknięty owal. Przywodzi on na myśl figurę Ensō – rodzaj koła, które w kulturze japońskiej stanowi podstawę oceny stopnia doskonałości i dojrzałości twórczej artysty. W sposób doskonały Ensō potrafi zdaniem Japończyków namalować tylko ten, kto intelektualnie i duchowo osiągnął spokój i spełnienie. Japońskie Ensō różni się zasadniczo od okręgu uznanego za doskonały w kulturze zachodniej, wykreślanego przy pomocy precyzyjnego narzędzia jakim jest cyrkiel. Jego odmienność wynika z dążenia ku wyrażeniu przy pomocy prostej formy najbardziej skomplikowanych przeżyć duchowych i emocjonalnych. Nie jest to więc figura obrazująca całkowite panowanie nad światem, jak ma to miejsce w przypadku geometrycznej precyzji okręgu wykreślanego w kręgu kultury zachodniej, lecz symbol opanowania wewnętrznego, niezwykłego daru pozwalającego zamknąć najbardziej skomplikowane emocje w prostocie środków wyrazu. Ta różnica wydaje się zasadnicza dla zrozumienia postawy twórczej i prac kreowanych przez Krzysztofa Wawrzyniaka. 
Obecne w jego grafikach formy i symbole nie poprzestają na matematycznej precyzji, nie są wyłącznie widomym znakiem głębi intelektualnej twórcy, lecz zawierają w sobie ładunek emocjonalny – gromadzony latami bagaż odczuć, przeczuć i doświadczeń, który nie może zostać sprowadzony do geometrycznie skonstruowanego diagramu czy starannie wykreślonego obszaru. Geometryczna poprawność każdej z figur, będących punktem wyjścia kolejnych kompozycji, zostaje przełamana i przekształcona poprzez kolejne elementy, rozbita kształtami, które zdają się być nośnikami choasu, nieustannie burzącego skodyfikowane procedury rzeczywistości. Nie jest to jednak banalny chaos przypadkowości, lecz metafizyczny chaos bytu – nieodłączny element egzystencji, który posiada zarówno niszczycielską, jak i kreacyjną moc. 
Grafiki Krzysztofa Wawrzyniaka są jak odpowiedź na wyrażone przed wiekami przekonanie Arystotelesa, że wartość artysty leży w umiejętności dostrzeżenia i wyobrażenia w formach widzialnych porządku tkwiącego w naturze, który jest nieustannie przesłaniany przez działające w jej obrębie mechanizmy chaosu. 
Zagłębiając się w prace należące do kolejnych cykli, takich jak: Tajemnica Wielkanocna, Czarne skrzynie, Magiczne pole świadomości czy Emblematy wkraczamy w poetycki świat figur i brył przekształcany przez konwulsyjnie falujące linie, spirale i rozbłyski świetlne. Grafiki te są jak poezja, która potrafi wyrazić złożoność i różnorodność rzeczywistości balansując pomiędzy klasycznymi formułami składni i romantyczną estetyką emocji. Każde z dzieł Krzysztofa Wawrzyniaka buduje niezwykłą relację z odbiorcą wciągając go w intymny dialog, przynosząc jednocześnie spokój i pobudzając do wnikliwego śledzenia tajemnic skrywanych przez rzeczywistość. 
 
dr Marta Anna Raczek-Karcz
 

Artyści

KRZYSZTOF WAWRZYNIAK
 
Urodzony w 1954 roku. w latach 1974–1979 studia w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi na Wydziale Malarstwa i Grafiki. Dyplom w roku 1979 w Katedrze Grafiki Warsztatowej w Pracowni Technik Drzeworytniczych prof. Andrzeja Bartczaka i w Pracowni Malarstwa prof. Stanisława Fijałkowskiego. Od 1983 roku pracownik dydaktyczny w macierzystej uczelni. Obecnie profesor zwyczajny Akademii Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi, kieruje Pracownią Technik Wklęsłodrukowych.
W latach 1986–2000 członek Międzynarodowego Stowarzyszenia Artystów Drzeworytników XYLON z siedzibą w Szwajcarii i Stowarzyszenia Międzynarodowe Triennale Grafiki w Krakowie. Twórczość w zakresie rysunku, grafiki i malarstwa. Od 1979 roku brał udział w ponad 170 wystawach zbiorowych, środowiskowych, prezentacjach sztuki polskiej za granicą oraz w wystawach międzynarodowych m. in. w Łodzi, Cul-des-Sarts, Couvin, Winterthur, Krakowie, Katowicach, Kanagawie, Tama, Tokio. Autor 20 wystaw indywidualnych.
Laureat wielu nagród i wyróżnień, takich jak: I nagroda Intergrafia 1986 w Katowicach; nagroda regulaminowa na Międzynarodowym Triennale Grafiki w Krakowie 1991; nagroda fundowana na 1 Triennale Grafiki Polskiej w Katowicach; medal honorowy na konkursie Małe Formy Grafiki, Łódź ’96.
Prace w prestiżowych zbiorach m. in. w Łodzi, Krakowie, Cul-des Sarts, Couvin, Londynie, Wiedniu i Chicago.
logos
Ta strona wykorzystuje pliki typu "cookies". Identyfikują one Twoją przeglądarkę i usprawniają działanie strony. W ustawieniach przeglądarki można wybrać opcję odrzucania plików "cookies". Odrzucenie może spowodować, że nie wszystkie treści będą prawidłowo wyświetlane. Zamknij